بازتاب اندیشه سیاسی عاشورا در شعر معاصر
مشخصات کتاب
شماره کتابشناسی ملی : ایران 81-49870 سرشناسه : محدثی جواد عنوان و نام پدیدآور : بازتاب اندیشه سیاسی عاشورا در شعر معاصر/ محدثی جواد منشا مقاله : ، حکومت اسلامی ش 27، (بهار 1382): ص 375 - 395. توصیفگر : قیام عاشورا توصیفگر : شعر توصیفگر : ادبیات دینی توصیفگر : ادبیات انقلابی توصیفگر : فضایل اخلاقی توصیفگر : عزت نفس توصیفگر : جاودانگی توصیفگر : آزادی توصیفگر : عدالت توصیفگر : جهاد توصیفگر : شجاعت
مقدمه
از آنجا که جوهره حرکت عاشورا، حرکتی سیاسی بود، نگاه سیاسی، مبارزاتی و اصلاح طلبانه بدان از دیرباز در بین صاحبان اندیشه و قلم رواج داشته است. شاعران بسیاری نیز به بعد اجتماعی - سیاسی عاشورا توجه کرده در کنار سروده های پرسوز و نوحه های جانگداز بر مصائب سیدالشهداء و یاران آن حضرت، بعد حماسی و انقلابی آن را مورد توجه خاص قرار داده اند. عناصری چون ذلت ناپذیری و عزت نفس، ظلم ستیزی، افشای ستم جائران، عدالت و برابری، اصلاح جامعه و پیکار با مفاسد، و الهام گیری آزادگان از مکتب عاشورا از جمله محورهای سروده های انقلابی و سیاسی بوده است.نویسنده در این مقاله بعد از توجه به بعد سیاسی حماسه عاشورا و ذکر محورهای اندیشه سیاسی در نهضت کربلا، گلگشتی در بوستان شعر شاعران داشته، آنها را با عناوین: آزادی و حریت، نپذیرفتن ذلت، عدالت و آزادی، مکتب مبارزه، جاودانگی در تاریخ و... سامان داده است.
نگاه سیاسی به عاشورا
اهل ادب و قلم و شاعران و نویسندگان، به حادثه عاشورا از زاویه های مختلف نگریسته اند و به تبع آن «زاویه نگاه»، آثار شعری و ادبی آنان نیز همان صبغه و درونمایه را یافته است.جوهره حرکت عاشورا، حرکت سیاسی بود. امام حسین(ع) از موضع امامت مسلمین، با نپذیرفتن بیعت یزید و نامشروع دانستن حکومت امویان و ادّعای اینکه امامت و خلافت و رهبری حق مسلّم، مشروع و مغصوب اهل بیت است، از مدینه بیرون شد و چند ماه در مکّه اقامت گزید و در آن مدّت، مواضع سیاسی خویش را نسبت به حکومت، با مردم در میان گذاشت و در پاسخ به «استنصار» مردم